Akıllı Saatlerde EKG Nasıl Çalışır?

[srocenter Can]

Yeni bir akıllı saat satın aldığınızda ve heyecanla menüsünü kurcalamaya başladığınızda oralarda bir yerlerde EKG adı verilen bir özellik olduğunu fark etmiş olabilirsiniz.

Eh, akıllı saatler uzun bir süredir sağlık takibi özellikleri ile karakterize ediliyor olsalar da bu imkanlar geçmişte ritim takibi ve uyku izleme ile kısıtlıydı.

Günümüzde ise kandaki oksijen düzeyi ve kan basıncı ölçümü benzeri çok sayıda yeni işlevden söz edebiliriz.

EKG de onlardan birisi.

EKG, henüz tüm akıllı saatlerde bulunmasa da başta Apple, Samsung ve Huawei benzeri belirli markaların üst düzey akıllı saat modellerinde kullanılan bir özellik. Tabii ki gerekli uyumluluk ve kullanılabilirlik şartlarını da karşılamanız gerekiyor.

Umarım buna ihtiyacınız olmamıştır ancak daha önce hastanede EKG çektirdiyseniz bunun için akıllı saatinizden çok daha büyük bir cihaz kullanıldığını ve vücudunuzun belirli bölgelerine çok sayıda kablo – yani esasen elektrot – bağlandığını fark etmiş olmalısınız.

Peki ama bundan çok daha küçük bir cihaz olan akıllı saatiniz vücudunuza hiçbir kablo bağlamadan nasıl oluyor da bu cihazlar ile aynı işlevi sunabiliyor?

Ya da daha açık bir şekilde soralım: Bunlar, gerçekten de aynı işlevi mi sunuyorlar?

Bu rehberimizde akıllı saatinizdeki EKG işlevinin tam olarak nasıl çalıştığını ve onun neler yapabileceğini ancak aynı zamanda neler yapamayacağını daha kapsamlı bir şekilde ele alacağız.

Bu sırada sizi sıkmamak için bundan sonra muhtemelen bir daha asla ihtiyaç duymayacağınız noktaları elimden geldiğince atlamaya çaba göstereceğim ancak bunların bir kısmı sorunun yanıtını anlamanız için gerekli olduğundan yalnızca tek bir cümle ile konuyu özetlemem mümkün değil.İçindekiler

EKG Nedir?


Elektrokardiyografi ya da kısaca EKG, kalbin kasılması sırasında ortaya çıkan elektriksel aktivitenin grafiksel olarak kaydedilmesidir.


Kalbin elektriksel aktivitesi dalgalar halinde kaydedilir ve bu dalgalar depolarizasyon (kontraksiyon) ve rapolarizasyon (gevşeme) gösterir.

EKG özelliğini daha önce kullandıysanız EKG tamamlandıktan sonra yukarıdakine benzer bir rapor görmüşsünüzdür. Bu, genellikle akıllı telefonunuzun sağlık uygulamasında yer alır.

Yukarıdaki, Apple Watch ile almış olduğum bir EKG kaydının grafiksel raporu. Apple Watch kullanıcıları bu rapora Apple Sağlık uygulaması üzerinden erişebilirler.

Altında “25 mm/sn, 10 mm/mV, Derivasyon I, 512 Hz, iOS 17.0.3, watchOS 9.6.2, Watch6,6, Algoritma Sürümü 2 – Bu dalga formu Derivasyon I EKG’ye benzerdir. Daha fazla bilgi için Kullanma Yönergeleri’ne bakın.” ifadeleri yer alıyor.

Bu terimlerin bir kısmının kullanılan cihaza, işletim sistemi ve yazılım sürümüne işaret ettiğini fark etmiş olabilirsiniz.

Yine de bunun yeterli olmadığını sanıyorum: Hâlâ 25 mm/sn, 10 mm/mV ve Derivasyon I terimlerinin ne anlama geldiği konusunda soru işaretleriniz olmalı.
EKG Kağıdının Özellikleri


EKG raporuna dikkatli bir şekilde baktığınızda onun çok sayıda küçük kare kutucuktan oluştuğunu görürsünüz.

Bu küçük karelerin her biri 1 mm x 1 mm boyutlarındadır. Ayrıca her (5 x 5) 25 küçük kare bir araya gelerek 1 büyük kare oluşturur.

Yatay Aksın Özellikleri

• Zamanı gösterir.
• Her küçük kare 0.04 sn’dir.
• Her büyük kare 0.20 sn’dir. (5x)
• Beş büyük kare 1.00 sn’dir. (25x)

Dikey Aksın Özellikleri

• Amplitüd (mm) ve Milivolt / Voltaj (mV) gösterir.
• Her küçük kare 1 mm ya da 0.1 mV’dur.
• Her büyük kare 5 mm ya da 0.5 mV’dur. (5x)

Raporu incelerken 25 mm/sn ve 10 mm/mV terimlerini görmüştük.

Yatay Aks başlığı altında 1 mm uzunluğundaki 1 küçük karenin 0.04 sn zamanı temsil ettiğini belirtmiştim. Bu durumda 25 mm uzunluğundaki 25 küçük kare de (0.04 sn * 25 =) 1 sn zamanı temsil edecektir.

Dikey Aks başlığı altında ise 1 mm yüksekliğindeki 1 küçük karenin 0.1 mV voltajı temsil ettiğini belirtmiştim. Bu durumda 10 mm yüksekliğindeki 10 küçük kare de (0.1 mV * 10 =) 1 mV voltajı temsil edecektir.

Bu, Apple Sağlık uygulamasındaki EKG raporunun beklendiği gibi 25 mm/sn ve 10 mm/mV standartlarını taşıdığı anlamına gelir.

Şimdiye dek her şeyin yolunda olduğunu umuyorum. Eğer takıldığınız bazı noktalar var ise bir sonraki başlığa geçmeden önce yeniden okumanızı tavsiye ederim.

Peki Derivasyon I tam olarak ne anlama geliyor?
Derivasyonlar ve Düzlemler


EKG için “kalbin kasılması sırasında ortaya çıkan elektriksel aktivitenin grafiksel olarak kaydedilmesi” tanımını kullanmıştık ancak hastanelerden aşina olduğunuz üzere bu aktiviteleri izlemenin farklı şekilleri vardır.

EKG hakkında konuşurken kalbin elektriksel aktivitesinin on iki farklı açıdan incelenmesini sağlayan on iki derivasyon bulunur:

• I
• II
• III
• aVR
• aVL
• aVF
• v1
• v2
• v3
• v4
• v5
• v6

Her bir derivasyon pozitif ve negatif elektrotlar arasındaki elektriksel aktiviteleri gösterir ve kalbin elektrik akım yönüne bağlı olarak karakteristik dalgalar oluşturur.

Her düzlem, kalbin farklı bir kesitini yansıtır ve kalpteki elektriksel aktivitenin farklı açılardan incelenebilmesini sağlar.

I, II, III, aVR, aVL ve aVF ekstremite derivasyonlar olarak da bilinir ve kalbi frontal düzlemden görür.

Bipolar olanlar (I, II, III) negatif ve pozitif elektrotlara sahiptir. Unipolar olanlar (aVR, aVL, aVF) sadece pozitif elektrotlara sahiptir.




v1, v2, v3, v4, v5 ve v6 prekordiyal derivasyonlar olarak da bilinir ve kalbi horizontal düzlemden görür. Tümü unipolardır ve sadece pozitif elektrotlara ihtiyaç duyar.


EKG raporunda sözü edilen Derivasyon I, bir ekstremite derivasyonu olan ve kalbi frontal düzlemden görüntüleyen Derivasyon I’dir.

Akıllı Saatlerde EKG Nasıl çalışır?


EKG özelliğine sahip olan akıllı saatlerde kalbin elektriksel aktivitesinin kaydedilmesini sağlayan yerleşik elektrotlar vardır. Bu elektrotlardan biri saatin arka yüzünde yer alırken diğeri genellikle kurma kolunda bulunur. Kullanıcılar parmakları ile kurma kolundaki elektrota dokunduklarında kalp ile iki kol arasında kapalı devre oluşur ve göğüsteki elektriksel impulslar ölçülür.

D-I, bipolar bir derivasyondur. Bu nedenle pozitif ve negatif elektrotlara ihtiyaç duyar. D-I için pozitif elektrot sol kolda, negatif elektrot ise sağ koldadır.

EKG çekerken saatinizi sol kolunuza taktığınızda ve sağ elinizdeki parmağınız ile elektrota dokunduğunuzda bir kablo gerekmeden EKG kaydı başlar.

Tabii ki saatinizi sağ kolunuza taksanız da EKG özelliğinden yararlanabilirsiniz ancak öncesinde seçili bilek ayarının sağ kol olarak seçildiğinden emin olmanız gerekir.

D-I ile ilgili sorun, onun genellikle atriyal aritmi ve nabız takibi için kullanılmasıdır.

Doktorunuz kalbinizle, ya da kalbinizin ileti sistemi ile ilgili herhangi bir sorun olup olmadığını öğrenmek istediğinde genellikle çok sayıda açıdan alınmış kapsamlı ve eksiksiz bir resme ihtiyaç duyar ancak D-I kendi başına bunun için ideal değildir.


Onu atriyal fibrilasyon, taşikardi ve bradikardi gibi ritim bozuklukları hakkında fikir edinmek için kullanabilirsiniz ancak dahasını beklememelisiniz.

Yeri gelmişken D-II ve D-III hakkında da konuşmak isterim.

D-II için pozitif elektrot sol bacakta, negatif elektrot sağ koldadır. Bu derivasyon genellikle detaylı p dalgası takibi, atriyal aritmi kontrolü, sinüs düğümü ve sol ventriküler inferiyor duvar monitorizasyonu için kullanılır.


D-III için pozitif elektrot sol bacakta, negatif elektrot sol koldadır. Bu derivasyon genellikle atriyal aritmi ve sol ventriküler inferiyor duvar monitorizasyonu için kullanılır.


Eh, bu durumda saatinizi sol bacak bileğinize takıp sağ elinizi kullanarak D-II, sol elinizi kullanarak da D-III derivasyonlarını elde edilebilirsiniz.


Unipolar oldukları için geleneksel prekordiyal derivasyonlar elde edilemese de bipolar göğüs elektrotları elde edilebilir. Bunun için saatin arka yüzeyini göğsün doğru noktasına yerleştirip (çoğunlukla sağ) parmak ucu ile dokunma kurma koluna dokunmanız gerekir.

Bu yöntemler size daha kapsamlı bir görüntü sunabilir ancak çoğu kullanıcı sürecin teknik kısmını pek bilmediği için herkese açık bir alanda bunu yapmanız muhtemelen biraz garip karşılanacaktır.

Ayrıca akıllı saatinizin hiçbir zaman atriyal fibrilasyon, taşikardi ve bradikardi haricinde bir işaret aramadığını unutmayın. Yani bu derivasyonlardan elde ettiğiniz sonuçlar EKG okumayı bilmediğiniz sürece bir işinize yaramayacaktır.

Saatiniz, o sırada kalp krizi geçirseniz de bunu tespit etme ve bu konuda sizi uyarma kabiliyetine sahip değildir.

Apple da EKG için“EKG uygulaması kalp krizini saptayamaz. Göğüste ağrı, basınç, darlık hissediyorsanız veya kalp krizi geçirdiğinizi düşünüyorsanız hemen acil servisi arayın. EKG uygulaması kan pıhtılarını veya inmeyi saptayamaz. EKG uygulaması; yüksek tansiyon, konjestif kalp yetmezliği, yüksek kolesterol veya diğer aritmi formları gibi kalple ilgili başka sorunları saptayamaz. Kendinizi iyi hissetmiyorsanız veya herhangi bir belirti gösteriyorsanız doktorunuzla görüşün ya da hemen tıbbi yardım alın.” ifadelerini kullanıyor.

Tabii ki sonuçların güvenilirliği de önemli bir sorundur çünkü akıllı saatinizin üzerindeki elektrotlar parazit oluşturmaya daha yatkındır. Bu nedenle hem cildinizin hem de elektrot yüzeyinin temiz olduğundan ve işlem sırasında hareket etmediğinizden emin olmalısınız.

• EKG kaydı alırken her iki kolunuzun da olabildiğince hareketsiz kalmasını sağlayın. Bunun için kolunuzu masaya ya da kucağınıza koyabilirsiniz.
• Saatinizin ne çok sıkı ne de çok gevşek takılmadığından emin olun. Elektrotlardan birisi saatin arka yüzeyinde yer aldığı için bu durum kaydın başarısız olmasına neden olabilir.
• Parmaklarınızın temiz ve kuru olduğundan emin olun. Aynı koşul saatiniz için de geçerli. Elektrotlar, kirli ve ıslak durumlarla baş etmekte pek de iyi değildir.
• EKG kaydı almadan önce seçili bilek ayarının saati kullandığınız bilek ile aynı olduğundan emin olun.
• Parazitten kaçınmak için prize takılı elektronik cihazlardan uzak durun.

Bu arada akıllı saatinizdeki elektrotu daha hızlı ve doğru nabız ölçümü için de kullanabilirsiniz çünkü bu elektrotlar, optik kalp sensöründen daha güvenilirdir.

Örneğin Apple Watch kullanırken Kalp Atış Hızı uygulamasına girdiğinizde parmağınızı Digital Crown’a dokundurursanız ölçümler artık beş saniyede bir yerine saniyede bir aralıklarla yapılacak ve daha doğru sonuçlar sunacaktır.
Akıllı Saatlerdeki EKG Doğru Sonuçlar Veriyor mu?


Evet, akıllı saatlerde yer alan EKG, işlev bakımından tek derivasyonlu EKG’ye benzer bir EKG üretir ve büyük oranda doğru sonuçlar sunar.

Apple tarafından yayımlanan kılavuzda “EKG uygulamasının bir EKG kaydını atriyal fibrilasyon ve sinüs ritmi olarak doğru şekilde sınıflandırma özelliği, yaklaşık 600 hastanın katıldığı klinik bir çalışmada test edilmiş ve sınıflandırılabilir sonuçlar için sinüs ritmi sınıflandırması bakımından %99,6 özgünlük, atriyal fibrilasyon sınıflandırması bakımından %98,3 hassasiyet görülmüştür.

Klinik doğrulama sonuçları, kontrollü bir ortamda kullanımı yansıtmaktadır. EKG uygulamasının gerçek hayatta kullanılması, çok sayıda EKG şeridinin belirsiz veya sınıflandırılamaz olarak kabul edilmesine neden olabilir.” ifadeleri kullanılmıştır.

Bu nedenle akıllı saatinizdeki EKG, atriyal aritmi ve nabız takibi için kullanılabilir ve bu amaçlarla kullanıldığında hastane ortamındaki EKG kaydına benzer sonuçlar sunabilir.

Yine de akıllı saatlerdeki tek derivasyonlu EKG’nin hastane ortamındaki on iki derivasyonlu EKG ile birebir aynı özelliklere sahip olmadığı unutulmamalıdır. Bu, onun yeteneklerini önemli ölçüde kısıtlar.
Sonuç


Bu rehberimizde akıllı saatinizdeki EKG işlevinin tam olarak nasıl çalıştığını ve onun neler yapabileceğini ancak aynı zamanda neler yapamayacağını kapsamlı bir şekilde ele aldık.

Saatinizdeki EKG özelliğinin başta atriyal fibrilasyon tanısı koymaya yardımcı olmak gibi dikkat çekici işlevleri olsa da hala kısıtlı yeteneklere sahip olduğu unutulmamalıdır.

Ancak bu özelliği kullanarak hastalığını fark eden ve belki de hayatı kurtulan çok sayıda insan olduğu göz önüne alındığında geleceğe yönelik heyecan verici bir potansiyelden söz etmemiz mümkün olacaktır.

Peki siz bu rehberimizde yer alan bilgiler hakkında ne düşünüyorsunuz? Konu hakkındaki görüşlerinizi hemen aşağıda yer alan yorumlar sekmesinden bizlerle ve diğer okurlarımızla paylaşmayı ihmal etmeyin.