KONU AÇ !

Topluluğumuzda Konular Açın ve Bize Ulaşın !

Yeni Konular !

Konulara Yorum Yapın ve Konunuzu Öne Çıkarın !

Bize Ulaşın !

Yöneticilerimiz Size 7/24 Yardımcı Olmak İçin Hazır !

Anakart Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Çalışır?

srocenter Can

Forum Admin
Moderatör
Center Üyesi
Bilişim Sahibi
Çevirmen
Coder
Grafiker
Guild Master
Guild Üyesi
Reklamcı
Server Sahibi
Supporter
V.i.P
Katılım
18 Haz 2023
Mesajlar
20,117
Tepkime puanı
12
Puanları
38
Anakart, bir sistem için en kritik bileşenlerden birisidir ancak çoğu kullanıcı yeni bir sistem toplarken anakart üzerinde durmaktan hoşlanmaz ve hatta bunu gereksiz bir harcama olarak görür. Burada bulunduğunuza göre doğru bir karar vererek bunun tersini düşünüyor gibisiniz. Peki ama anakart nedir, ne işe yarar ve nasıl çalışır?

Sizler için hazırladığımız Anakart Satın Alma Rehberi ile anakart satın alırken dikkat edilmesi gereken detaylar ile karşınızdayız.İçindekiler

Anakart Nedir?


Anakart, bilgisayarın işlemci, grafik işlemci, bellek ve sabit sürücü gibi donanım bileşenleri arasındaki bağlantıyı sağlayan ana devre kartıdır.

Anakart, bir anlamda bilgisayarınızın sinir sistemi gibidir çünkü birincil amacı bilgileri, elektrik sinyalleri ile bilgisayarınızdaki çeşitli bileşenler arasında göndermektir.

Farklı bilgisayar sistemlerine ve boyutlarına uyum sağlayacak şekilde tasarlanmış birden fazla anakart türü (ATX, Micro ATX, Mini ATX vb.) vardır ve ayrıca her anakart, belirlivetürleri ile çalışacak şekilde tasarlanmıştır.

Bu nedenle bir anakartı her bilgisayarda kullanamayacağınız gibi, her işlemci ve bellek ile kullanmanız da mümkün değildir.



Anakart Ne İşe Yarar?
Anakart, bilgisayardaki donanım bileşenleri arasındaki bağlantıyı sağlayan ana devre kartıdır ve bilgileri, elektrik sinyalleri yoluyla bilgisayarınızdaki çeşitli bileşenler arasında göndererek, CPU’nun bu parçalara erişmesini ve onları kontrol etmesini sağlar.



anakart-nedir-ne-ise-yarar-nasil-calisir-1.webp

Anakart Bileşenleri Neler?


Kutusundan yeni çıkmış modern bir anakartı incelediğinizde göze çarpan bazı önemli bileşenlerin olduğunu fark edeceksinizdir.

anakart-nedir-ne-ise-yarar-nasil-calisir-2.webp


Yukarıda bir CPU soketi görüyorsunuz. Bu soket, belirli bir Intel veya AMD işlemci grubuna uyacak şekilde özel olarak tasarlanır.

Her soketin yapısı farklı olduğundan Intel işlemci için tasarlanan bir anakartta AMD işlemci kullanmanız veya AMD işlemci için tasarlanan bir anakartta Intel işlemci kullanmanız mümkün olmaz.

Yalnızca bununla da kısıtla değil:

Her anakartın soket tipi de farklılık göstereceğinden bir anakart belirli bir AMD işlemci grubunu desteklese de onu her AMD işlemci ile de kullanamazsınız.

Bu nedenle bir anakart tercihinde bulunmadan önce değerlendirmeniz gereken ilk konu, sahip olduğunuz CPU’nun bu anakart ile uyumlu olup olmadığını incelemektir.

anakart-nedir-ne-ise-yarar-nasil-calisir-3.webp


CPU soketinin hemen yanında RAM modülleri için bir yuva seti bulunmaktadır. Yuva sayısı anakartın fiyatına ve boyutuna bağlı olarak değişiklik gösterir ancak çoğu anakartta 2 veya 4 adet RAM yuvası bulunur.

RAM yuvası CPU’nun oldukça yakınındadır çünkü RAMâiniz sisteminizdeki diğer bileşenlerin aksine direkt olarak CPUânuza bağlıdır. Bu nedenle hızlı bir RAM kullanmak CPU performansını iyileştirmeye yardımcı olabilir.



anakart-nedir-ne-ise-yarar-nasil-calisir-5.webp


Anakartınızda, CPU’nun güç iletimi için güç konnektörleri bulunur. Bu genellikle 8, 8+4, 4 veya 8+8 pinli olacak şekilde tasarlanır.

anakart-nedir-ne-ise-yarar-nasil-calisir-6.webp


Ayrıca anakartın tamamına güç dağıtımı için kullanılan ve sisteminizin güç kaynağına bağlanan ayrı bir ATX Güç Konnektörü de bulunmaktadır.

Anakart birkaç farklı güç konnektörüne sahip olduğundan, sisteminizi kendi başınıza topluyorsanız, bu konnektörler arasındaki farkı bilmek önemlidir.

anakart-nedir-ne-ise-yarar-nasil-calisir-4.webp


Tornavidanın ucunda yer alan küçük bileşen, bir EEPROM. Bu, anakartın BIOS / UEFI içeren temel düşük seviye ürün yazılımını barındırır. Bu çipin yalnızca varsayılan BIOS ayar değerlerini sakladığını unutmayın. BIOS ayarlarınızda bir değişiklik yaptığınızda, CMOS Flash ve CMOS Battery devreye girer.

anakart-nedir-ne-ise-yarar-nasil-calisir-7.webp


Yukarıda SATA tabanlı HDD ve SSD bağlamak için kullanılan SATA konnektörlerini görüyorsunuz. Bu M.2 SSD bağlamak için kullanılan konnektörler ile karıştırılmamalıdır.

Modern anakartlar ve işlemciler NVME standardını desteklemektedir ancak yine de bir M.2 SSD almadan önce anakartınızın ve işlemcinizin ne tür depolama aygıtlarını desteklediğini kontrol etmenizi tavsiye ederiz.

anakart-nedir-ne-ise-yarar-nasil-calisir-8.webp


VRM (Voltaj Regülatör Modülü), tek bir parçadan ziyade parçalardan oluşan bir koleksiyondur ve anakartınızın CPU ve RAM gibi temel bileşenler için gücü ne kadar iyi yönettiğini belirler.

Bu nedenle hız aşırtmaya odaklanan üst düzey kullanıcılar, anakart satın alırken birinci sınıf VRM’lere sahip olanları tercih etmelidir.

Yüksek kaliteli bir VRM, anakartın beklenen ömrü üzerinde doğrudan etkiye sahiptir ve anakartın hız aşırtma baskısı altında çalışmaya devam edebilme yeteneğini de etkiler.

Sisteminizdeki ekran kartı için PCIe x16 yuvasına gereksinim duyduğunuza da söylemek isterim ancak bu neredeyse genel bir standart olduğundan üzerinde durmaya pek de gerek yok.

Tabii ki anakartın daha pek çok konnektöre ve hassas bileşene ev sahipliği yaptığını unutmamalısınız ancak bunların çok büyük bir kısmı son kullanıcı için gereksiz ayrıntılar olduğundan, bunlara bu içerikte yer vermeyeceğiz.

Bazı anakart modelleri farklı bileşenleri birbirinden daha kolay ayırt edebilmeniz için bileşenleri farklı şekilde renklendirir.

Örneğin IDE konnektörü, birincil ve ikincil konnektörlerin tanımlanması için farklı renklerde olabilir. Ayrıca farklı renklerdeki bellek yuvaları, tek kanal ve çift kanal bellek kurulumunu daha kolay yapabilmenizi sağlar. Bu renklerin ne anlamlara geldiği çoğu anakartın kullanım kılavuzunda da detaylı bir şekilde açıklanmaktadır.

anakart-nedir-ne-ise-yarar-nasil-calisir-9.webp

Anakart Form Faktörü Türleri Neler?
  • AT
  • ATX
  • Baby AT
  • BTX
  • DTX
  • LPX
  • Full AT
  • Full ATX
  • Micro ATX
  • NLX

Farklı bilgisayar sistemlerine ve boyutlarına uyum sağlayacak şekilde tasarlanmış birden fazla anakart türü vardır.

Intel tarafından 1995 yılında piyasaya sürülen ATX form faktörü, geçtiğimiz birkaç yıl içerisinde evlerde ve ofislerde kullanılan baskın form faktörü haline geldi.

Bu türler arasındaki farklar en temelde boyut ve boyuttan kaynaklanan uyumluluk ve genişletme yuvası sayısı farkıdır.

Yeni sisteminizin tam olarak neleri hedeflediğine bağlı olarak sizin için ideal olan form faktörünü bulabilirsiniz ancak genellikle ATX kullanmanız gerekecektir.
Anakart Satın Alırken Dikkat Edilmesi Gerekenler Neler?
  • Bütçe
  • İşlemci Uyumluluğu
  • Form Faktörü ve Kasa
  • Genişletme Portları
  • Yerleşik Bağlantı Noktaları
  • RAM
1- Bütçe


Yeni bir sistem toplarken ilk amacınız, bütçeniz dâhilinde sahip olabileceğiniz en iyi bileşenleri derlemektir ve aynı durum anakart için de geçerlidir.

Eh, uygun fiyatlı bir sistemde çok pahalı bir anakarta gerek olmadığı gibi yüksek bütçeli bir sistemde de giriş segment anakart kullanmamalısınız.

Anakart fiyatları genellikle değişkendir. Bütçenize bağlı olarak satın almaya hazırlandığınız bir anakartta şunları beklemelisiniz:

anakart-nedir-ne-ise-yarar-nasil-calisir-2.webp

2- İşlemci Uyumluluğu


Mevcut sisteminiz için yeni bir anakart satın almak üzere olduğunuzda kullanmakta olduğunuz CPU ile uyumlu bir anakart tercih etmeniz gerekir.

Yeni bir sistem kurarken ise öncelikle ihtiyacınıza uygun olan işlemcinin hangisi olduğuna karar vermeli ve ardından bu işlemci ile uyumlu olan anakartlar arasından hangisini tercih etmeniz gerektiğini düşünmelisiniz.

Örneğin Intel Core i7 13700K,soketini destekleyen bir anakart gerektirir. AMD Ryzen 9 5900X isesoketini destekleyen bir anakart gerektirir.
3- Form Faktörü ve Kasa


Anakartın form faktörü, yukarıda da değinmiş olduğumuz gibi seçim sırasında dikkate alınması gereken bir diğer önemli konudur.

Mevcut sisteminiz için yeni bir anakart arıyorsanız, yalnızca kullanmakta olduğunuz CPU ile uyumlu değil, aynı zamanda kullanmakta olduğunuz kasa ile de uyumlu bir anakart tercih etmeniz gerekir. Yeni bir sistem kurarken ise seçtiğiniz kasaya sığacak bir anakart almalısınız.

Unutmayın ki anakartın form faktörü çoğu zaman kullanmanız gereken işlemci modelini etkilemez. Yani aynı CPU, diğer gereksinimler de karşılandığı sürece ATX, Micro ATX veya Mini-ITX anakart ile de kullanılabilir.
4- Genişletme Portları


Anakartınızdaki genişletme portları, hangi porta ne miktarda ihtiyaç duyduğunuza bağlı olarak şekillenecek faktörlerden birisidir.

Aramanız gereken en yaygın iki genişletme bağlantı noktası, ekran kartı için PCIe x16 yuvası ve ekstra USB bağlantı noktası eklemek gibi diğer genişletme kartları için kullanılan PCIe x1 yuvalarıdır.

Örneğin sisteminizde iki ekran kartı kullanmanız gerekiyorsa, anakartınızın bu iki ekran kartını barındırabilecek iki genişletme bağlantı noktasına sahip olduğundan emin olmanız gerekir.

Bütçe odaklı anakartlar genellikle PCIe 3.0 standardını destekler ancak bazıları daha fazla bant genişliği sunan PCIe 4.0 veya PCIe 5.0 standartlarını da destekler.
5- Yerleşik Bağlantı Noktaları


Anakartlar USB-A, USB-C, HDMI, DisplayPort ve ses bağlantı noktaları gibi çeşitli yerleşik bağlantı noktalarına sahiptir.

G-SYNC gibi bazı teknolojiler DisplayPort desteği gerektirdiğinden, anakartınızda hangi yerleşik bağlantı noktalarına ihtiyaç duyduğunuza karar vermelisiniz.

ram-nedir-3.webp

6- RAM


Sisteminizi yüksek düzeyde bellek gerektiren işlemler için kullanacaksanız, anakartın kaç tane RAM yuvasına sahip olduğunu ve toplamda ne kadar RAM desteklediğini de kontrol etmeniz gerekir.

Yuva sayısı anakartın fiyatına ve boyutuna bağlı olarak değişiklik gösterir ancak çoğu anakartta 2 veya 4 RAM yuvası bulunur.
Bilgisayarımda Hangi Anakart Olduğunu Nasıl Öğrenirim?
  • Adım 1- Windows ve R tuşlarına basın.
  • Adım 2- Açılan kutucuğa msinfo32 yazın.
  • Adım 3- Enter tuşuna basın.
  • Adım 4- Anakart üreticinizin adını BaseBoard Manufacturer yazısının yanında göreceksiniz.
  • Adım 5- Anakart modelinizin adını BaseBoard Product yazısının yanında göreceksiniz.

Windows işletim sistemine sahip cihazınızda hangi anakart modeline sahip olduğunuzu öğrenmek için Windows ve R tuşlarına basın ve açılan kutuya msinfo32 yazarak Enter tuşuna basın.

Bu ekranda anakart üreticinizin adı BaseBoard Manufacturer ve anakart modelinizin adı ise BaseBoard Product yazısının yanında yer alacak.
Anakart Performansı Etkiler mi?


Evet, anakart bilgisayarınızın performansını önemli ölçüde etkileyen donanım bileşenlerinden birisidir çünkü sisteminizdeki tüm bileşenlerin birlikte düzgün bir şekilde çalışmasını sağlamaktan sorumludur.

Örneğin tüm modern CPU’lar hız aşırtma desteğine sahip olsa da, anakartınızda bu özelliği etkinleştiren bir yonga seti olmadıkça, işlemcinizdeki hız aşırtma özelliğini kullanmanız mümkün olmaz.

ne-kadar-ram-gerekli.webp

Anakart Sıcaklığı Kaç Olmalı?


Anakartın güvenli çalışma sıcaklığı 30 ila 80 santigrat derece arasındadır ancak anakartınız bu sıcaklık değerlerini aşsa da hâlâ çalışmaya devam edebilir.

çoğu anakart üreticisi, belirli bir anakart modeli için belirlenen güvenli çalışma sıcaklığı aralığını kullanım kılavuzuna dâhil eder.

Bazı modeller 125 santigrat dereceye kadar dayanacak şekilde tasarlanmıştır ancak uzun süreli sıcaklık 100 santigrat derece sınırını geçmedikçe, çoğu zaman endişelenmeniz gerekmez.

Anakart sıcaklığı işlemci ve grafik işlemci sıcaklığı kadar önemli olmadığı için genellikle göz ardı edilir. Ayrıca doğru araçları kullanmadığınız sürece anakartınızın sıcaklığını takip etmeniz zordur.

Nitekim anakartın ciddi bir hasara yol açabilecek kadar ısınması da genellikle nadir bir durumdur.

Neyse ki bilgisayarınız – herhangi bir sıcaklık sensörü arızası olmadıkça – herhangi bir kritik anakart bileşeni alışılmadık derecede ısınırsa ve bu sıcaklık 99 santigrat derecenin üzerine çıkarsa, kendini otomatik olarak kapatır.

Bununla birlikte yüksek çözünürlüklü bir video düzenlemek veya karmaşık bir modelleme projesi üzerinde çalışmak gibi bazı ağır yük işlemlerinde, anakartınızın bir miktar ısınabilir.
Dizüstü Bilgisayar, Akıllı Telefon veya Tablet Gibi Cihazlarda da Anakart Var mı?


Elbette! Dizüstü bilgisayar, akıllı telefon veya tablet gibi daha kompakt cihazlarda da anakarta benzer şekilde çalışan ancak genellikle mantık kartı olarak adlandırılan devre kartları vardır.

Bununla birlikte mantık kartları daha küçük boyutlara sahip olduğu için işlemci ve bellek gibi bileşenler direkt olarak karta lehimli hâlde gelir.

Bu cihazların çoğunda satın alımdan sonra işlemci ve bellek yükseltme şansı bulunmadığından mantık kartları, anakartlarda olduğu gibi yuva veya soket barındırmaz.
Sonuç


Anakart, bilgisayarın işlemci, grafik işlemci, bellek ve sabit sürücü gibi donanım bileşenleri arasındaki bağlantıyı sağlayan ana devre kartıdır.

Sizler için hazırladığımız bu listemizde anakartlar hakkında merak edilen ayrıntıları mercek altına aldık ve daha yakından göz attık.

Peki siz bu rehberimiz hakkında ne düşünüyorsunuz? Konu hakkındaki görüşlerinizi hemen aşağıda yer alan yorumlar sekmesinden bizlerle ve diğer okurlarımızla paylaşmayı ihmal etmeyin.
 
Üst